Meme Kanseri Neden Olur? Belirtileri Nelerdir?

Kadın sağlığını tehdit eden hastalıkların başında gelen meme kanseri, meme dokusunu oluşturan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalarak tümör oluşturmasıyla meydana gelen ciddi bir rahatsızlıktır. Dünya genelinde kadınlarda en sık görülen kanser türü olma özelliğini taşıyan bu hastalık, erken teşhis edildiğinde tedavi başarı oranı oldukça yüksektir. Vücudumuzdaki hücrelerin düzenli bir döngüsü vardır; doğarlar, bölünürler ve ölürler. Ancak meme kanseri söz konusu olduğunda bu doğal döngü bozulur ve hasarlı hücreler yok olmak yerine birikerek kitleleri meydana getirir. Bu kitlelerin bazıları iyi huylu olabilirken, bazıları ise kötü huylu, yani kanserli dokulardır. Meme kanseri belirtileri konusunda bilinçli olmak, kişinin kendi vücudunu tanıması ve düzenli kontrollerini aksatmaması, bu hastalıkla mücadelede en güçlü silahtır.

Günümüzde gelişen tıp teknolojileri ve farkındalık çalışmaları sayesinde meme kanseri artık korkulan bir son olmaktan çıkıp, yönetilebilir ve tedavi edilebilir bir süreç haline gelmiştir. Ancak bu sürecin sağlıklı ilerleyebilmesi için "bana bir şey olmaz" demek yerine "kontrolümü yaptırmalıyım" bilincine sahip olmak gerekir. Bu yazımızda, meme kanseri neden olur, hangi belirtilerle kendini gösterir, risk faktörleri nelerdir, hastalığın evreleri ve tedavi yöntemleri gibi merak edilen tüm konuları detaylı bir şekilde ele alacağız.

Meme Kanseri Nedir ve Nasıl Oluşur?

Tıbbi literatürde sıkça karşımıza çıkan ve halk arasında bazen göğüs kanseri olarak da adlandırılan meme kanseri nedir sorusunun cevabı, aslında hücresel bir başkaldırıdır. Meme dokusu, süt bezleri (lobüller), sütü meme başı kanallarına taşıyan kanallar (duktuslar) ve bağ dokusundan oluşur. Kanser vakalarının büyük çoğunluğu süt kanallarında başlar. DNA yapısında meydana gelen bozulmalar sonucu genetik mutasyon geçiren hücreler, vücudun "dur" sinyallerine yanıt vermez ve hızla çoğalmaya başlar. Bu kontrolsüz çoğalma zamanla çevre dokulara, lenf bezlerine ve kan yoluyla diğer organlara yayılma (metastaz) eğilimi gösterebilir.

Hastalığın oluşum mekanizması karmaşıktır ve tek bir nedene bağlanamaz. Genetik miras, çevresel faktörler, hormonal dengeler ve yaşam tarzı alışkanlıkları bir araya gelerek hastalığın ortaya çıkmasına zemin hazırlar. Ancak unutulmamalıdır ki, meme kanseri tanısı almak hayatın sonu değildir; aksine, doğru tedavi planlamasıyla sağlıklı bir yaşama geri dönmek mümkündür.

Vücudun Sessiz Çığlığı: Meme Kanserinin İlk Belirtileri

Hastalık, erken dönemde genellikle ağrı yapmaz ve sessizce ilerleyebilir. Bu nedenle meme kanserinin ilk belirtileri genellikle kişinin kendi kendine yaptığı muayeneler sırasında veya rutin mamografi taramalarında fark edilir. En yaygın ve bilinen belirti, memede veya koltuk altında ele gelen sert, sınırları düzensiz bir kitledir. Ancak belirtiler sadece kitle ile sınırlı değildir.

 

Meme kanseri belirtileri nelerdir sorusuna verilecek yanıtlar şunlardır:

●       Ele Gelen Kitle: Meme dokusunda veya koltuk altında daha önce olmayan sertlik veya şişlik. Genellikle ağrısızdır ancak nadiren ağrılı da olabilir.

●       Meme Şeklinde Değişiklik: Memelerden birinin diğerine göre aniden büyümesi, küçülmesi, sarkması veya asimetri oluşması.

●       Cilt Değişiklikleri: Meme cildinde kızarıklık, morarma, yara oluşumu, damarlarda belirginleşme veya portakal kabuğu görünümü (ödem nedeniyle gözeneklerin belirginleşmesi).

●       Meme Başı Sorunları: Meme ucunun içeri çökmesi (retraksiyon), yön değiştirmesi, meme başında pullanma, soyulma veya egzama benzeri döküntüler.

●       Akıntı: Emzirme dönemi dışında meme başından kendiliğinden gelen, tek taraflı, kanlı veya şeffaf renkte akıntı.

Bu belirtiler her zaman kanser anlamına gelmez; kistler veya enfeksiyonlar da benzer tablolara yol açabilir. Ancak bu değişimlerden herhangi biri fark edildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurmak hayati önem taşır.

Agresif Bir Tür: İnflamatuar Meme Kanseri

Bazı meme kanseri türleri, klasik belirtilerden farklı seyreder. Bunlardan biri olan inflamatuar meme kanseri, genellikle kitle yapmaz. Bunun yerine meme cildinde yaygın kızarıklık, ödem, ısı artışı ve ağrı ile kendini gösterir. Meme sanki iltihaplanmış (mastit) gibi görünür. Hızlı ilerleyen ve agresif bir tür olduğu için bu belirtiler enfeksiyonla karıştırılmamalı ve derhal uzman görüşü alınmalıdır.

Kimler Daha Fazla Risk Altında?

Meme kanseri neden olur sorusunun kesin bir cevabı olmasa da, istatistiksel çalışmalar bazı faktörlerin riski artırdığını ortaya koymaktadır. Bu faktörleri bilmek, koruyucu önlemler almak adına önemlidir. Meme kanseri risk faktörleri değiştirilebilen ve değiştirilemeyen olarak ikiye ayrılır.

Değiştirilemeyen Risk Faktörleri:

●       Cinsiyet: Kadın olmak en büyük risk faktörüdür.

●       Yaş: İlerleyen yaşla birlikte risk artar. Meme kanseri kaç yaşında olur sorusuna net bir cevap vermek zordur; 20'li yaşlarda da görülebilir ancak vakaların büyük çoğunluğu 50 yaş ve üzerindeki kadınlarda ortaya çıkar.

●       Genetik Yatkınlık: Ailede (anne, kız kardeş, teyze vb.) meme kanseri öyküsü olması riski artırır. Özellikle BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonlarına sahip olmak riski belirgin şekilde yükseltir.

●       Üreme Öyküsü: Erken yaşta (12 yaş öncesi) adet görmeye başlamak ve geç yaşta (55 yaş sonrası) menopoza girmek, östrojen hormonuna maruz kalma süresini uzattığı için riski artırır.

Değiştirilebilir Risk Faktörleri:

●       Obezite: Özellikle menopoz sonrası aşırı kilo, riski artırır.

●       Hareketsizlik: Düzenli egzersiz yapmamak.

●       Alkol ve Sigara: Düzenli alkol ve tütün ürünü kullanımı.

●       Doğum ve Emzirme: Hiç doğum yapmamış olmak veya 30 yaşından sonra ilk doğumu yapmak riski artırırken, emzirmek koruyucu bir etkiye sahiptir.

Evrelerine Göre Meme Kanseri ve İlerleme Süreci

Hastalığın yaygınlığını ve tedavi planını belirlemek için evreleme sistemi kullanılır. Tanı konulduktan sonra doktorunuz hastalığın hangi aşamada olduğunu belirler.

●       Evre 0: Kanser hücreleri sadece süt kanallarının içindedir (Duktal Karsinoma İn Situ). Çevre dokulara yayılmamıştır. %100'e yakın tedavi başarısı vardır.

●       1. Evre Meme Kanseri: Tümör 2 cm'den küçüktür ve lenf bezlerine sıçramamıştır veya sadece mikroskobik düzeyde çok az yayılım vardır. Erken evre olarak kabul edilir.

●       2. Evre Meme Kanseri: Tümör 2-5 cm arasındadır ve koltuk altı lenf bezlerine yayılmış olabilir veya tümör 5 cm'den büyüktür ancak lenf bezlerine yayılmamıştır.

●       3. Evre Meme Kanseri: Tümör boyutu ne olursa olsun, kanser koltuk altı lenf bezlerine yoğun bir şekilde yayılmıştır veya meme cildine, göğüs duvarına tutunmuştur. Lokal ileri evre olarak adlandırılır.

●       4. Evre Meme Kanseri: Kanser meme ve lenf bezlerinin ötesine geçerek kemik, akciğer, karaciğer veya beyin gibi uzak organlara metastaz yapmıştır.

4. evre meme kanseri ölüm belirtileri konusu oldukça hassas bir konudur. Bu evrede amaç, hastalığı tamamen yok etmekten ziyade, yaşam süresini uzatmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. İleri evrede, kanserin yayıldığı organa bağlı olarak nefes darlığı, kemik ağrıları, sarılık, şiddetli baş ağrısı ve genel durum bozukluğu gibi semptomlar görülebilir.

Erkekler de Risk Altında: Erkeklerde Meme Kanseri

Toplumda yanlış bir algı olarak erkekler meme kanseri olur mu sorusu sıkça sorulur. Evet, nadir de olsa erkeklerde de meme dokusu bulunduğu için meme kanseri gelişebilir. Tüm vakaların yaklaşık %1'ini oluşturur.

Erkeklerde meme kanseri belirtileri kadınlardakine benzerdir. Genellikle meme başı arkasında sert, ağrısız bir kitle ele gelir. Meme ucunda çekilme, akıntı veya ciltte yara oluşumu görülebilir. Erkeklerde meme dokusu az olduğu için kitle daha kolay fark edilir ancak "erkeklerde olmaz" düşüncesi nedeniyle doktora başvuru genellikle gecikir. Bu nedenle erkeklerin de göğüs bölgesindeki değişimleri ciddiye alması gerekir.

Doğru Uzmana Başvuru ve Tanı Yöntemleri

Memesinde bir değişiklik fark eden kişinin aklına gelen ilk soru meme kanseri için hangi doktora gidilir olmalıdır. Başvurulması gereken bölüm Genel Cerrahi'dir. Özellikle meme cerrahisi üzerine uzmanlaşmış birimler veya Meme Sağlığı Merkezleri en doğru adrestir.

Tanı sürecinde öncelikle fizik muayene yapılır. Ardından 40 yaş üstü kadınlar için mamografi, daha genç kadınlar için ise genellikle meme ultrasonografisi istenir. Şüpheli durumlarda meme MR'ı ve kesin tanı için biyopsi (parça alınması) işlemi uygulanır. Biyopsi, kitlenin iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu belirleyen en güvenilir yöntemdir.

Meme Kanseri Tedavisi ve Yöntemleri

Meme kanseri tedavisi, hastalığın evresine, tümörün biyolojik özelliklerine (hormon duyarlılığı, HER2 durumu vb.) ve hastanın genel sağlık durumuna göre kişiye özel olarak planlanır. Tedavi genellikle cerrahi, radyoterapi ve sistemik tedavilerin (kemoterapi, hormon terapisi, akıllı ilaçlar) kombinasyonunu içerir.

Erken Teşhis İçin Altın Standartlar

Meme kanserinde hayat kurtaran üç temel tarama yöntemi vardır:

Sağlığınız, hayatınızdaki en değerli varlığınızdır. Erken teşhis ve doğru tedavi ile meme kanseri tamamen yenilebilir bir hastalıktır. Bedeninizin sesini dinleyin, rutin kontrollerinizi ertelemeyin ve risk faktörlerinden uzak durmaya çalışın.

Unutmayın ki hayatta karşılaşabileceğiniz sürprizler sadece sağlıkla sınırlı değildir. Keyifli bir seyahat planı yaparken de beklenmedik durumlarla karşılaşabilirsiniz. Seyahatiniz sırasında yaşanabilecek hastalık, kaza veya bagaj kaybı gibi olumsuzluklara karşı önlem almak, tatilinizin tadını kaçırmamanız için en akıllıca adımdır. Türkiye Sigorta'nın sunduğu geniş kapsamlı seyahat sağlık sigortası ürünleri ile yurt içi ve yurt dışı seyahatlerinizde kendinizi ve sevdiklerinizi güvence altına alarak, yeni yerler keşfetmenin keyfini endişesizce çıkarın.

Meme Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular