Engelli bireyleri toplumsal hayata daha fazla dahil etmek amacıyla çeşitli yasal haklar ve muafiyetler tanımlanmıştır. Engelli raporu ile araba alma bunlardan biridir, motorlu taşıt alımlarında uygulanan özel düzenlemeler de bu kapsama girer. Amaç bireylerin kendi ihtiyaçlarına uygun araçlara erişimini kolaylaştırmaktır. Özellikle ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) istisnası, bu hakların en önemlilerinden biri olabilir. Ancak istisna hakkı rapor oranına göre değişiklik gösterebilir. Dolayısıyla araç alım sürecinde engel oranı, raporun süresi, aracın teknik özellikleri gibi bilgilere hakim olmanız gerekir.
Engelli Raporu ile Araç Nasıl Alınır?
Engelli raporu ile araba almak için sağlık kurulu raporu, kimlik ve diğer zorunlu evraklarla ÖTV muafiyeti başvurusu yapılır. Engelli raporu ile araba alma, belirli oranlarda engellilik durumu bulunan bireylerin ÖTV istisnası kapsamında araç sahibi olmasına imkân tanır.
Yasa genel olarak engel oranı, rapor süresi, araç tipi, özel tertibat gerekliliği gibi unsurları esas alır. 2010 ve sonraki düzenlemeler çerçevesinde engelli bireylerin motorlu taşıt edinimlerine ilişkin haklar / muafiyetler açık kural haline getirilmiştir.
Engelli raporu ile araba almak isteyen bireylerin ilk işi devlet hastanesinden sağlık raporu edinmektir. Yani öncelikle sağlık kurulu raporu edinmelisiniz. Raporda engellilik oranı ve gerekliyse özel tertibat gerekliliği açık şekilde yazmalıdır. Ardından ilgili vergi dairesine, yetkili kurumlara ÖTV istisnası için başvuru dosyasını teslim etmelisiniz.
Rapor oranı %90 ve üzeri olanlar ile %90 altı olup hareket ettirici aksamda tertibat gerektirenler için ayrı kurallar uygulanır. Ayrıca %90 altı kişilerden engelli sürücü belgesi istenebilir. Engelli raporu ile araba alma başvurusunu eksiksiz tamamlamak için şu adımları izleyebilirsiniz:
Sağlık kuruluna başvuru: Yetkili sağlık kuruluşundan güncel rapor almalısınız. Raporda engellilik oranı, rapor süresi, varsa özel tertibat kodları olmalı.
Evrak toplama: Nüfus cüzdanı, ikametgâh, vergi numarası, proforma fatura / satış vaadi, sağlık kurul raporu, imza sirküleri / vekâlet (varsa) hazırlamalısınız.
ÖTV muafiyeti başvurusu: Engelli raporu ile araba alma sürecine vergi dairesine başvuru yaparak devam edebilirsiniz. Gerekli inceleme sonrası muafiyet kararı verilecektir. Ancak ÖTV istisnası sınırları, tutar limitleri mevzuatla belirlendiği için sınır üstü araçlarda farklı uygulama söz konusu olabilir.
Araç tescili / ruhsatlandırma: Muafiyet belgesi alındıktan sonra aracın tescil işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Özel tertibat yapılacaksa teknik uygunluk belgesi istenecektir.
İthalat söz konusu ise: Engelli raporu ile araba alma esnasında yurt dışından araç getirecekseniz gümrük mevzuatına göre muafiyetler, belge düzenlemelerini takip etmelisiniz. Kişiye özel muafiyetlerin koşulları Ticaret Bakanlığı rehberinde açıkça yer alır.
Rapor süresiyle engellilik oranı belirleyicidir. Dolayısıyla rapor geçerliliği, aracın ilk iktisabı ve ÖTV işlemlerinde büyük rol oynar. Engelli raporu ile araba alma prosedüründe yapılacak eksik veya yanlış belge teslimleri başvurunun reddine yol açabilir, bu yüzden başvuru evrakını dikkatle kontrol etmelisiniz. Yasal düzenlemeler zaman içinde güncellenebildiğinden başvuru öncesi yetkili kurumların güncel rehberlerine bakmanız önerilir.
Engelli Raporu ile Araç Alma Şartları Neler?
Engelli bireylerin motorlu taşıt alımlarında vergi muafiyeti ve kullanım hakkı kazanabilmeleri için belirli oranlar, rapor türleri, kullanım koşullarını taşıması gerekir. Söz konusu güncel şartlar 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 7/2. maddesiyle Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 53. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Engelli raporu ile araba almanız için aranan temel şartlar şunlardır:
Engellilik oranı: %90 ve üzeri engellilik oranına sahip kişiler, özel tertibat aranmaksızın ÖTV istisnası kapsamında araç alabilir. Bu durumda aracı kişinin kendisi dışında 3. dereceye kadar yakınları da kullanabilir.
%90 altı engellilik oranı: Engel oranı %90’ın altında olan bireyler için özel tertibat gerekliliği bulunmalıdır. Aracın, kişinin engel durumuna uygun şekilde tadil edilmiş olması zorunludur.
Tertibat Onayı / TSE Uygunluğu: %90 altı engellilik oranına sahip bireylerin aracı için yapılan özel tertibatın, TSE onaylı uygunluk raporuna sahip olması zorunludur. Aksi durumda engelli raporu ile araba alma ÖTV istisnasından yararlanılamaz. Ayrıca tertibatın değişimi / iptali, muafiyetin geri alınmasına yol açabilir.
Vekâletle Alım / Kullanım: Engelli birey adına araç alımı vekaletle yapılabilir, ancak aracı kullanabilecek kişilerin Engelli Araç Kullanım Belgesi ile tanımlanmış olması gerekir.
Raporun Alındığı Kurumun Önemi: Engelli raporunun yalnızca tam teşekküllü devlet hastanelerinden veya Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş eğitim - araştırma hastanelerinden alınması gerekir. Özel hastanelerden alınan raporlar, engelli raporu ile araba alma için geçerli sayılmaz.
Sürücü belgesi uygunluğu: %90 altı oranlarda engelli sürücü belgesi (B Engelli sınıfı) alınmış olmalıdır. Belgedeki kodlar, tertibat türünü gösterir.
Araç tipi: Engelli raporu ile araba alma muafiyeti kapsamında alınabilecek araçlar binek otomobil ya da 87.03 GTİP numaralı taşıtlardır.
Araç Bedel Sınırı: ÖTV istisnası, engelli raporu ile araba alma söz konusu olduğunda her yıl belirlenen taşıt bedeli üst sınırı dahilindeki araçlar için geçerlidir.
Yenileme / Denetim Süreci: Engelli araç muafiyetleri, Gelir İdaresi Başkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından çapraz doğrulama yöntemiyle denetlenir. Engelli raporu ile araba alma işlemlerinde gerekli belgelerde eksiklik, sahtecilik veya tertibat uygunsuzluğu tespit edilirse muafiyet iptal edilir, eksik vergi yasal faiziyle tahsil edilir.
MTV muafiyeti: Engelli raporu ile araba alma hakkında ÖTV istisnası ile birlikte Karayolları Trafik Kanunu uyarınca Motorlu Taşıtlar Vergisi muafiyeti de bulunur.
Beş yıllık satış yasağı: ÖTV istisnası kapsamında alınan araç, ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl boyunca satılamaz ya da devredilemez.
Rapor geçerlilik süresi: Engelli raporu ile araba alma kapsamında sağlık kurulu raporu “sürekli” ibaresi taşıyorsa sınırsız geçerlidir, “süreli” raporlarda rapor bitiminde yenileme yapılmalıdır.
Yurt dışından alım: Gümrük muafiyeti kapsamında engelli raporu ile araba alma isteyenlerin Ticaret Bakanlığı düzenlemelerinde belirtilen özel izin koşullarını taşıması gerekir.
1 Yıllık Engelli Raporu ile Araç Alımı
Engelli raporu ile araba alma sürecinde rapor süresi, muafiyet hakkının kapsamını belirleyen temel unsurdur. Özellikle 1 yıllık engelli raporu ile araç alımı, sınırlı süreli hak kullanımı demektir. Yani raporun geçerlilik süresi boyunca araç edinimi yapılabilir.
Rapor süresi bir yıl olan kişiler için en önemli koşul, başvuru sırasında raporun güncelliğini sağlamaktır. Çünkü engelli raporu ile araba almak istiyorsanız süresi dolmuş raporlar ÖTV istisnası için geçerli sayılmayacaktır. Muafiyet kapsamında alınabilecek araçlar ise genellikle binek otomobil veya 87.03 GTİP numaralı taşıtlardır, özel tertibat gerekiyorsa TSE onaylı düzenlemelerle uyumlu olmalıdır. Engelli raporu ile araba almada %90 altı engellilik oranına sahip olanlar için engelli sürücü belgesi zorunludur, aracın kullanım yetkisi belgede belirtilen kişilerle sınırlıdır.
Yeni engelli araç yasası çerçevesinde yürütülür, çünkü düzenlemeler nedeniyle bazı değişiklikler meydana gelebilir. Ancak engelli raporu ile araba alma konusunda değişmeyen şey rapor süresi boyunca hakların korunmasıdır. Süreyi takip edip gerekli belgeleri eksiksiz sunduğunuz takdirde ÖTV istisnası, engelli raporu ile araba almanız mümkün.
2 Yıl Süreli Engelli Raporu ile Araç Alımı
2 yıl süreli engelli raporu ile araba alma, engelli bireylere daha uzun süreli kullanım hakkıyla planlama esnekliği sunar. Söz konusu rapor, sahiplerine ÖTV muafiyetinden faydalanma imkânı tanırken aynı zamanda araç alım sürecini daha rahat yönetmelerine olanak verir.
%90 altı engellilik oranına sahip olanlar için engelli sürücü belgesi gerekliliği devam eder, ancak rapor süresi iki yıl olduğundan bu belgelerin güncellenmesi için ek zamanınız var demektir. Sürenin daha uzun olması bireylerin engelli raporu ile araba alma sürecinde planlı hareket etmelerini sağlar.
Araç seçiminde ise süreden bağımsız yine binek otomobiller veya 87.03 GTİP numaralı taşıtlar yer alır. Engelli raporu ile araba alma esnasında gerekli görülürse engelin türüne göre TSE onaylı özel tertibat uygulanır. 2 yıl süreli rapor, başvuru sırasında geçerliliğini koruduğu için ÖTV istisnası başvurusu sırasında herhangi bir hak kaybı riski yaratmaz.
Engelli Raporu ile Yurt Dışından Araba Getirme Nasıl Gerçekleşir?
Engelli raporu ile araba alma hakkına sahipseniz yurt dışından araç getirme sürecinde Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve gümrük muafiyetlerinden yararlanarak araç sahibi olabilirsiniz. Yine belli başlı şartlar / takip edilmesi gereken bir süreç söz konusu, ancak her koşul mevzuatta belirtildiği için oldukça açık. Engelli raporu ile araba alma, yurt dışından araç temini, önceden planlama, belgelerin eksiksiz hazırlanması, ilgili kurumlarla koordinasyon sağlandığı takdirde kolaylıkla tamamlanabilir. İşlemler sırasında gümrük mevzuatı ile engellilik raporunun geçerliliği temel belirleyici unsurlardır.
Gerekli Belgeler ve Ön Onay
Engelli raporu ile araba alma hakkı hem %90 ve üzeri raporu olanlara hem de %90 altı olup özel tertibatlı araç kullanması gereken bireylere tanınır. Yurt dışından araç getirilecekse geçerli sağlık kurulu raporu hazırlanmalıdır. Rapor, engel oranını, sürücü belgesi durumunu, varsa özel tertibat ihtiyacını açıkça içermelidir. Kimlik, ikametgâh, pasaport, vergi kimlik numarası, aracın proforma faturası dosyaya eklenmelidir. İşlem vekâleten yapılacaksa noter onaylı vekâletname zorunludur. Araçta fabrika çıkışlı tertibat varsa teknik uygunluk veya TSE onayı tercümeli olarak sunulmalıdır. Engelli raporu ile araba alma başvurusu öncesi vergi dairesi ya da gümrük biriminden ön onay alarak süreci hızlandırabilirsiniz.
ÖTV Muafiyeti Başvurusu ve İnceleme Süreci
ÖTV muafiyet başvurusu, aracın ithalatından önce vergi dairesine yazılı olarak yapılır. Burada raporun geçerliliği, engel oranı, aracın GTİP kodu ve fatura bedeli incelenir. Engelli raporu ile araba alma başvurusu sırasında tertibatlı araçlar için teknik uygunluk raporu veya TSE belgesi sunmanız beklenir. Ayrıca muafiyet hakkı yılda yalnızca bir kez kullanılabilir, aynı kişi beş yıl dolmadan yeni bir araç getiremez. Başvuru olumlu sonuçlandığında sizin adınıza muafiyet belgesi düzenlenir, belge alınmadan yapılacak ödeme ya da ithalat işlemleri beklendiği gibi gerçekleşmeyecektir. Reddedilen engelli raporu ile araba alma başvurularında itiraz hakkı, ek belge tamamlama süreci bulunur. Muafiyet belgesi aldığınız zaman ise bu belgeyle birlikte aracı gümrük işlemlerine alabilirsiniz. İthalat sonrası ÖTV uygulanmaz, ancak araç beş yıl içinde devredilirse gümrük vergisiyle ÖTV tahakkuku doğacaktır.
Gümrük İşlemleri, Nakliye ve Geçici Sigorta
Muafiyet belgesi onaylandıktan sonra gümrük işlemlerini başlatabilirsiniz. Gümrükte kimlik, proforma fatura, tertibat belgeleri ve muafiyet evrakı karşılaştırılarak araç kontrol edilir. Aracın taşıma sürecinde transit sigorta / taşıma sigortası yaptırmanız önerilir. Çünkü bu belge engelli raporu ile araba almak isteyenlerden gümrükte talep edilebilir. Araç Türkiye’ye girdikten sonra en geç 6 ay içinde tescil işlemlerini tamamlamalısınız. Bu aşamada özel tertibat uygunluğu teknik muayene ile doğrulanır, trafik tescilinde engelli plaka düzenlenir. MTV muafiyeti kaydı otomatik olarak oluşturulacaktır. İthal edilen araçlar yine beş yıl dolmadan satılamaz, aksi durumda muafiyet iptaliyle tüm vergiler tahsil edilir. Süreci doğru belgelerle yürütmeniz, engelli raporu ile araba alma hakkınızın yurt dışı araçlarda sorunsuz şekilde uygulanması açısından önemlidir.
Engelli Raporu ile Hangi Araçlar Alınabilir?
Engelli bireylerin hayatını kolaylaştırmak amacıyla verilen engelli raporu ile araba alma hakkı farklı araç tiplerinde geçerlidir. Ancak alınabilecek araç türleri, engel oranı, raporda belirtilen tertibat gereksinimi ve ÖTV muafiyet sınırlarıyla yakından ilişkilidir. Türkiye’de yürürlükte olan düzenlemelere göre hem binek otomobiller hem de bazı ticari modeller bu kapsama girer. Motor silindir hacmi, taşıt bedeli üst limiti ile araçta yapılacak özel donanımlar, muafiyetin türünü belirleyecektir. Ayrıca, engelli raporu ile araba alma koşullarında aracın engelli bireyin kullanımına uygun hale getirilmesi şartı da değerlendirme sırasında önemlidir.
Binek Otomobiller
Engelli raporu ile araba alma hakkı en yaygın olarak binek otomobiller için uygulanır. Rapor oranı %90 ve üzeri olan bireyler, otomatik vitesli veya tertibat gerektirmeyen binek araçları ÖTV - MTV muafiyetli olarak alabilir. %90 altı engel oranına sahip olanlar ise yalnızca özel tertibatlı otomobiller satın alabilir. Tertibatlar, elden kumandalı gaz-fren sistemleri, direksiyon topuzu / pedal modifikasyonları gibi kişiye özel çözümlerden oluşur. Sedan, hatchback, SUV tipi binek araçlar, engelli raporu ile araba almak isteyenlerin en çok tercih ettiği modellerdir.
Hafif Ticari Araçlar
Engelli raporu ile araba alma sürecinde yalnızca binek değil, bazı hafif ticari araçlar da tercih edilebilir. Bu araçlar, özellikle tekerlekli sandalye erişimi gerektiren durumlarda avantaj sağlar. Panelvan / minivan tipi modeller, arka rampalı / lift sistemli olarak düzenlenebilir. Engelli bireyler ya da onların yasal vasileri, özel tertibatlı minibüsleri de muafiyet kapsamında ithal edebilir, yurt içinden satın alabilir. Engelli raporu ile araba almak istediğinizde büyük araçlar hem aile kullanımı hem de taşımacılık açısından fonksiyonelliğinden yararlanabilirsiniz.
Elektrikli ve Hibrit Araçlar
Son yıllarda çevre dostu seçeneklerin artmasıyla birlikte, engelli raporu ile araba alma hakkı elektrikli - hibrit araçlar için de geçerli hale gelmiştir. Genellikle sessiz çalışma, düşük yakıt maliyeti, kolay kullanım özellikleriyle öne çıkarlar. ÖTV oranları genellikle daha düşük olduğundan rapor sahipleri için avantajlı seçenek oluşturur. Ancak taşıt bedeli üst limiti bu araçlar için de geçerlidir, dolayısıyla alınacak modelin fiyatı belirlenen sınırları aşmamalıdır. Engelli raporu ile araba alma hakkı çerçevesinde hem yerli üretim hem de ithal elektrikli araçlar kapsama dahil olabilir.
Engelli raporu ile araba alma süreci, yasal avantajlar, özel şartlar nedeniyle dikkatli planlama gerektirir. Ancak aracınızı aldıktan sonra en az raporla vergi süreçleri kadar önemli olan konu da sigorta güvenliğidir. Siz de aracınızı tüm risklere karşı korumak, avantajlı sigorta tekliflerinden yararlanmak için Türkiye Sigorta’nın araç sigortası çözümlerini hemen inceleyin.
Engelli Raporu ile Araç Alımı ve Şartları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
%90 altında kalan engel oranlarında (zorunlu haller harici) aracı sadece engelli kişi kullanabilir.
%90 ve üzeri engelli raporu ile ÖTV’siz sıfır binek otomobil, SUV / hafif ticari araçlar, belirli elektrikli - hibrit modeller alınabilir.
Engelli aracı, satın alındıktan sonra 5 yıl dolduysa satılabilir, daha öncesi uygulanan hakların geri alınmasına neden olabilir.
En az %40 engelli raporu olan kişiler, belirli koşullarda araç alımında vergi indiriminden yararlanabilir.
Engellilik oranı %90 ya da fazlası olan birey 10 yıl içinde yalnızca bir araç alma hakkına sahiptir. 90 altı olan bireylerde araçlarda özel tertibat şartı bulunur.
Araç mirasçılara geçer, ÖTV muafiyeti devam edecek şekilde devredilir.
Yetkili otomobil bayilerine veya vergi dairesine başvurarak gerekli işlemler başlatılır.
2025 Hurda Teşvik Yasası ile ÖTV indirimi ve diğer avantajları keşfedin.
Emlak vergisi ödeme tarihleri ve dikkat edilmesi gereken detaylar burada!
Öğrencilere özel, harçsız pasaport başvuru rehberi.
Güncel köprü ve otoyol geçiş ücretlerini bu içerikte bulabilirsiniz.
2025 yılı ehliyet yenileme ücreti ile ilgili bilmeniz gereken her şey.
Yurt dışına çıkmadan önce ödemeniz gereken çıkış harcı ne kadar?
Trafikte kırmızı ışık ihlali yapan sürücüleri bekleyen cezaları ve merak edilen detayları keşfedin.
2025 pasaport ücretleri, başvuru adımları ve ödeme yöntemlerini öğrenin.
Sağlık randevusu almak isteyenler için adım adım MHRS rehberi.
Bireysel emeklilikle emeklilik hayalinizi öne çekin.