Türkiye’de araç sahiplerinin en çok karşılaştığı detaylardan biri plaka kodları olur. Trafikte gördüğünüz her aracın plakasındaki ilk iki rakam, o aracın hangi şehre ait olduğunu gösterir. Böylece yalnızca bir sayıdan bile aracın kayıtlı olduğu ili kolayca öğrenebilirsiniz. Türkiye’de plaka sistemi uzun yıllardır uygulanır. Zamanla değişikliklere uğrasa da temel mantık sabit kalır. Plaka kodları, trafik düzenlemelerinin yanı sıra resmi evraklarda, noter işlemlerinde, araç alım satımlarında ve adres kayıtlarında da önemli bir rol oynar. Üstelik bu kodlar, halk arasında şehirlerin sembolü haline gelmiştir. Ankara’nın “06” ya da İstanbul’un “34” kodu, şehirlerle özdeşleşmiştir.
Türkiye’de Plaka Kodları Uygulaması Ne Zaman Başladı?
Türkiye’de plaka kodları uygulaması, motorlu araç sayısının artması ve ulaşım ağlarının gelişmesiyle birlikte gündeme gelmiştir. 1950’li yıllarda hızla çoğalan araç trafiği, her il için özel bir numara belirlenmesini zorunlu hale getirmiştir. Böylece şehirler alfabetik sıraya göre 01’den 67’ye kadar numaralandırılmıştır. Sistem 27 Eylül 1962’de yayımlanan yönetmelikle ortaya çıkmış, 24 Ekim 1962 tarihinde ise resmi olarak yürürlüğe girmiştir. Daha sonra yeni illerin kurulmasıyla birlikte listeye eklemeler yapılmıştır. Böylece günümüzde sayı 81 ilin plaka kodları olacak şeklinde tamamlanmıştır.
Bu tarihsel süreç araçların tanınmasını kolaylaştırmakla kalmamış aynı zamanda devletin kayıt ve kontrol mekanizmasının da güçlenmesine katkı sağlamıştır. 1990’lı yıllardan itibaren araç sayısındaki patlama, kodların önemini daha da artırmıştır. Özellikle büyük şehirlerde plaka tescil işlemlerinin daha sistematik yürütülmesini sağlamıştır. Bugün ise Türkiye’de plaka kodları şehir kimliğinin bir parçası olarak görülür.
İl Plaka Kodları Listesi Hangi Alanlarda Kullanılır? (H2)
Plakanın ilk iki hanesi, aracın kayıtlı olduğu ili size anında gösterir. Ayrıca bu tüm plaka kodları günlük hayatın birçok alanında önemli bir rol üstlenir. Bunlardan bazıları şu şekilde örneklendirilebilir:
Resmi İşlemler: Araç tescili, noter satışları, sigorta belgelerinde plakalar olmazsa olmazdır. Siz de aracınızı satarken ya da devralırken bu kodların doğruluğunu kontrol etmek zorundasınız.
Adres ve Kimlik Kayıtları: Plaka kodları, adres kayıt sistemiyle birlikte nüfus işlemlerinde de kullanılır. Böylece siz, yaşadığınız ilin kodu üzerinden kolayca tanımlanırsınız.
Trafik Denetimleri: Polis ekipleri için aracın hangi şehre kayıtlı olduğunu hızlıca anlamanın en kolay yoludur. Bu da sizin güvenliğiniz için kritik bir unsurdur.
Kodlar sayesinde araç tescil işlemleri hızlanır, trafik cezaları doğru şekilde işlenir. Sigorta süreçleri güvenilir biçimde yürütülür. Her ilin kendine özgü bir numaraya sahip olması, karışıklıkların önlenmesinde büyük rol oynar. Bu sistem sayesinde aracınızın hangi şehre kayıtlı olduğunu anında öğrenebilir, resmi işlemlerinizi daha kolay takip edebilirsiniz. Türkiye il plaka kodları sadece araçların üzerinde duran rakamlar değildir. Hayatı kolaylaştıran, resmi süreçleri düzenleyen, hatta kültürel alışkanlıklara yön veren simgelerdir.
Plakaların bir diğer yönü de hukuki ve idari süreçlerdeki rolüdür. Siz aracınızla ilgili herhangi bir işlem yaptığınızda plakanızdaki kod doğrudan resmi kayıtlara işlenir. Böylece devlet kurumları hangi aracın hangi ile ait olduğunu hızlıca tespit eder. Bu durum olası uyuşmazlıklarda veya adli süreçlerde delil niteliği taşır. Bu durum, suçla mücadelede ve acil durumlarda da hızlı müdahale edilmesine katkı sağlar.
Ayrıca kodlar üzerinden yürütülen takip, kaçakçılıkla mücadele, trafik denetimleri ve yol güvenliği uygulamalarında önemli bir kolaylık sunar. Düzenli ve güvenilir bir plaka sistemi, hem vatandaşların güvenliği hem de devletin denetim mekanizmalarının etkinliği için vazgeçilmezdir. Ayrıca kodlar, istatistiksel verilerin toplanmasında da önemli bir görev üstlenir. Örneğin, bir ilin araç yoğunluğu veya trafik kazası oranı hesaplanırken plakalar üzerinden sağlanan veriler kullanılır.
81 İlin Plaka Kodları Listesi
81 ilin plaka kodları, ülke genelinde araçların düzenli bir şekilde tanınmasını sağlayan temel yapının en önemli parçasıdır. Bu liste sayesinde hangi ilin hangi koda sahip olduğunu hızlıca öğrenebilirsiniz. İl plaka kodları Türkiye’de şu şekildedir:
Plaka Kodu |
İl |
01 Plaka Nerenin? |
Adana |
02 Plaka Nerenin? |
Adıyaman |
03 Plaka Nerenin? |
Afyonkarahisar |
04 Plaka Nerenin? |
Ağrı |
05 Plaka Nerenin? |
Amasya |
06 Plaka Nerenin? |
Ankara |
07 Plaka Nerenin? |
Antalya |
08 Plaka Nerenin? |
Artvin |
09 Plaka Nerenin? |
Aydın |
10 Plaka Nerenin? |
Balıkesir |
11 Plaka Nerenin? |
Bilecik |
12 Plaka Nerenin? |
Bingöl |
13 Plaka Nerenin? |
Bitlis |
14 Plaka Nerenin? |
Bolu |
15 Plaka Nerenin? |
Burdur |
16 Plaka Nerenin? |
Bursa |
17 Plaka Nerenin? |
Çanakkale |
18 Plaka Nerenin? |
Çankırı |
19 Plaka Nerenin? |
Çorum |
20 Plaka Nerenin? |
Denizli |
21 Plaka Nerenin? |
Diyarbakır |
22 Plaka Nerenin? |
Edirne |
23 Plaka Nerenin? |
Elazığ |
24 Plaka Nerenin? |
Erzincan |
25 Plaka Nerenin? |
Erzurum |
26 Plaka Nerenin? |
Eskişehir |
27 Plaka Nerenin? |
Gaziantep |
28 Plaka Nerenin? |
Giresun |
29 Plaka Nerenin? |
Gümüşhane |
30 Plaka Nerenin? |
Hakkari |
31 Plaka Nerenin? |
Hatay |
32 Plaka Nerenin? |
Isparta |
33 Plaka Nerenin? |
Mersin |
34 Plaka Nerenin? |
İstanbul |
35 Plaka Nerenin? |
İzmir |
36 Plaka Nerenin? |
Kars |
37 Plaka Nerenin? |
Kastamonu |
38 Plaka Nerenin? |
Kayseri |
39 Plaka Nerenin? |
Kırklareli |
40 Plaka Nerenin? |
Kırşehir |
41 Plaka Nerenin? |
Kocaeli |
42 Plaka Nerenin? |
Konya |
43 Plaka Nerenin? |
Kütahya |
44 Plaka Nerenin? |
Malatya |
45 Plaka Nerenin? |
Manisa |
46 Plaka Nerenin? |
Kahramanmaraş |
47 Plaka Nerenin? |
Mardin |
48 Plaka Nerenin? |
Muğla |
49 Plaka Nerenin? |
Muş |
50 Plaka Nerenin? |
Nevşehir |
51 Plaka Nerenin? |
Niğde |
52 Plaka Nerenin? |
Ordu |
53 Plaka Nerenin? |
Rize |
54 Plaka Nerenin? |
Sakarya |
55 Plaka Nerenin? |
Samsun |
56 Plaka Nerenin? |
Siirt |
57 Plaka Nerenin? |
Sinop |
58 Plaka Nerenin? |
Sivas |
59 Plaka Nerenin? |
Tekirdağ |
60 Plaka Nerenin? |
Tokat |
61 Plaka Nerenin? |
Trabzon |
62 Plaka Nerenin? |
Tunceli |
63 Plaka Nerenin? |
Şanlıurfa |
64 Plaka Nerenin? |
Uşak |
65 Plaka Nerenin? |
Van |
66 Plaka Nerenin? |
Yozgat |
67 Plaka Nerenin? |
Zonguldak |
68 Plaka Nerenin? |
Aksaray |
69 Plaka Nerenin? |
Bayburt |
70 Plaka Nerenin? |
Karaman |
71 Plaka Nerenin? |
Kırıkkale |
72 Plaka Nerenin? |
Batman |
73 Plaka Nerenin? |
Şırnak |
74 Plaka Nerenin? |
Bartın |
75 Plaka Nerenin? |
Ardahan |
76 Plaka Nerenin? |
Iğdır |
77 Plaka Nerenin? |
Yalova |
78 Plaka Nerenin? |
Karabük |
79 Plaka Nerenin? |
Kilis |
80 Plaka Nerenin? |
Osmaniye |
81 Plaka Nerenin? |
Düzce |
Türkiye Plaka Kodları Değişiyor mu?
Şu an için plakaların değişeceğiyle ilgili resmi açıklama yapılmadı. Türkiye plaka kodları yıllardır kullanılan, köklü bir sistemin parçasıdır. Bu sistem yalnızca trafik düzeni için değildir. Devletin tüm kayıt mekanizması için önemlidir. Bu yüzden böyle köklü bir değişiklik ancak Resmi Gazete’de yayımlanacak bir kanun ya da yönetmelikle hayata geçebilir. Elbette zaman zaman yeni plaka kodları gündeme gelebilir. Özellikle yeni bir ilin kurulması ya da mevcut ilçelerden ayrılarak bağımsız hale gelmesi durumunda sisteme eklemeler yapılır. Nitekim 1990’lı yıllarda son eklenen illerle birlikte kod sayısı 81’e yükselmiştir. Yani değişiklikler yalnızca yeni illerin kurulmasıyla sınırlıdır.
Yeni bir ilin kurulması halinde 2025 plaka kodları sistemine yeni bir ekleme yapılabilir. Ancak mevcut illerde herhangi bir değişiklik olmaz. Ayrıca şu an için böyle bir planlama da söz konusu değildir. Dolayısıyla plaka kodları 2025’te değişmeyecektir.
Şehir Plaka Kodları Nasıl Sıralanır?
Türkiye’de plaka kodları ilk olarak düzenlenirken iller, alfabetik sıraya göre numaralandırılmıştır. Bu nedenle 01 Adana, 02 Adıyaman, 03 Afyonkarahisar şeklinde başlayan bir sistem oluşturulmuştur. 67 numaralı Zonguldak’a kadar bu alfabetik düzen korunur. Ancak 1990’lardan sonra yeni iller kurulduğunda alfabetik sıranın bozulmaması için eklemeler en sona yapılmıştır. Bu yüzden Aksaray 68, Bayburt 69, Karaman 70, Yalova 77, Düzce ise 81 olmuştur.
Plaka kodları devletin kayıt sistemine uygun olacak şekilde belirlenmiştir. Siz aracınızı kayıt ettirirken bu kod, o ilin resmi numarası olarak tüm belgelerde yer alır. Böylece trafik cezalarından sigorta işlemlerine kadar her aşamada aracınızın bağlı olduğu ili gösterir. Dolayısıyla il plaka kodları alfabetik sırayla başlamış, yeni eklenen illerle birlikte listenin sonuna doğru genişlemiştir. Yani siz bugün hangi şehrin plakasını görseniz, o kodun arkasında uzun bir düzenleme süreci ve sistematik bir mantık yatar. Siz de aracınızı güçlü bir sigorta güvencesiyle korumak isterseniz Türkiye Sigorta’yı tercih edebilirsiniz. Türkiye Sigorta’nın sunduğu kapsamlı araç sigortası çözümleri ile yolculuklarınızda içiniz rahat olsun. Hemen şimdi size en uygun kasko ürünleri sayesinde güvenle yola çıkın!
Plaka Kodları ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Türkiye’de plaka kodları, araç sayısının artması ve her ilin araçlarının ayırt edilmesi amacıyla 1962 yılında uygulanmaya başlamıştır. Zaman içinde yeni iller kuruldukça kod sayısı 81’e kadar yükselmiştir.
Plaka kodları ilk oluşturulduğunda alfabetik sıraya göre belirlenmiştir. Daha sonra yeni iller kurulduğunda alfabetik denge bozulmasın diye bu iller listenin sonuna eklenmiştir. Böylece sistem basit ama işlevsel kalmıştır.
Bugün Türkiye’de toplam 81 plaka kodu bulunur. Siz aracınıza baktığınızda plakanızın ilk iki rakamı bu 81 şehirden birine karşılık gelir. Eğer yeni bir il kurulursa, sisteme yeni bir kod eklenir. Ancak şu an için böyle bir değişiklik gündemde değildir.