Orman Yangını Sebepleri Nelerdir? Nasıl Durdurulur?

İhmal ve Dikkatsizlik: Bu, gündelik hayattaki basit ama son derece tehlikeli eylemleri içerir.

Söndürülmemiş Ateşler: Ormanda yakılan ve tam olarak söndürülmeden bırakılan mangal veya kamp ateşi külleri, rüzgarın etkisiyle yeniden alevlenerek büyük bir yangını başlatabilir.

Sigara İzmaritleri: Araçlardan veya yürüyüş sırasında insanlar tarafından ormanlık alana atılan, sönmemiş bir sigara izmariti, kuru otları ve yaprakları saniyeler içinde tutuşturabilir.

Anız Yakma: Tarım arazilerinde ürün hasadından sonra kalan bitki artıklarının (anız) kontrolsüz bir şekilde yakılması, ateşin yakındaki ormanlık alanlara sıçramasına neden olan en yaygın sebeplerden biridir.

Ormana Atılan Atıklar: Ormanlık alanlara atılan cam ve plastik şişeler, güneş ışığını bir mercek gibi odaklayarak altlarındaki kuru otların tutuşmasına yol açabilir. Bu, masum görünen bir çöpün nasıl bir felakete dönüşebileceğinin en net örneği olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kazalar: Bu kategorideki orman yangınına neden olan faktörler genellikle öngörülemeyen ancak önlem alınabilecek durumlardır. Enerji nakil hatlarının fırtına veya bakım eksikliği nedeniyle koparak yere düşmesi ve kıvılcım çıkarması, sıkça rastlanan bir kaza türüdür.

Yıldırım Düşmesi: Doğal nedenlerle çıkan yangınlar arasında en bilinenidir. Özellikle kuru ve sıcak havalarda, yağışsız bir şekilde çakan şimşeklerin ormanlık alanlara isabet etmesiyle yangınlar başlayabilir.

Volkanik Patlamalar: Volkanlardan çıkan lavların ve kızgın kaya parçalarının ormanlık alanlara ulaşması da yangına sebep olabilir, ancak bu Türkiye coğrafyası için oldukça nadir bir durumdur.

Yakıt (Yanıcı Madde): Ormanın kendisi devasa bir yakıt deposudur. Yere dökülmüş kuru yapraklar, iğneler, küçük dallar, çalılar ve ağaçların gövdeleri yangının başlaması ve ilerlemesi için gerekli olan maddelerdir.

Oksijen: Havanın kendisinde bolca bulunan oksijen, yanma reaksiyonunun devam etmesi için zorunludur.

Isı (Tutuşturucu Kaynak): Yangın üçgenini tamamlayan son halkadır. Bu, bir sigara izmaritinin koru, bir mangal ateşinin közü, bir camın odakladığı güneş ışığı veya bir yıldırım olabilir.

Ormanlık alanlarda, belirlenmiş mesire yerleri dışında kesinlikle ateş yakılmamalıdır. İzin verilen yerlerde yakılan ateş ise su ve toprakla tamamen söndürdüğünüzden emin olunmalıdır.

Söndürülmemiş sigara izmaritlerini ve kibritleri asla yerlere veya açarlardan dışarı atmamak gerekmektedir.

Ormanlara cam, cam kırığı ve pet şişe gibi atıklar bırakılmamalıdır.

Anız yakmanın yasa dışı ve son derece tehlikeli olduğu unutulmamalıdır.

Evin etrafındaki 30 metrelik alanda kuru otları, yaprakları ve kolay yanıcı bitki örtüsünü düzenli olarak temizleyerek bir "savunma hattı" oluşturulmalıdır.

Çatı ve oluklarda biriken kuru yapraklar periyodik olarak temizlenmelidir.

Odun ve diğer yanıcı materyalleri evlerin duvarından en az 10 metre uzakta depolamak gerekmektedir.

Köy genelinde ortak bir acil durum planı oluşturulmalı ve yangın söndürme ekipmanlarına (kazma, kürek, su tankeri) kolayca erişilebilir olduğundan emin olunmalıdır.

Eğitim: Okullarda ve medya aracılığıyla toplumun tüm kesimlerine yönelik bilinçlendirme ve eğitim programları düzenlenmelidir.

Denetim ve Erken Uyarı: Ormanlık alan girişlerinde denetimler artırılmalı, gözetleme kuleleri, termal kameralar ve insansız hava araçları (drone) gibi teknolojilerle ormanlar 7/24 izlenerek olası bir yangın anında tespit edilmelidir.

Altyapı: Orman içi yolların ve yangın emniyet şeritlerinin düzenli bakımı yapılmalı, acil durum ekiplerinin yangına hızlıca ulaşımı sağlanmalıdır.

Yasal Yaptırımlar: Orman yangınına sebep olanlara karşı uygulanan yasal yaptırımların caydırıcılığı artırılmalıdır.

Hemen İhbar Edin: Vakit kaybetmeden ALO 112 Acil Çağrı Merkezi'ni aranmalıdır. Sakin bir şekilde yangının yeri (mümkünse net bir adres, mevki veya ayırt edici bir yer işareti ile) ve görülen dumanın veya alevin büyüklüğü hakkında bilgi verilmelidir.

Bölgeden Uzaklaşın: Güvenlik her şeyden önemlidir. Rüzgarın yönünü arkaya alarak, yangın bölgesinden hızla ve sakin bir şekilde uzaklaşılmalıdır. Araç kullanılıyorsa, görüşün kapalı olduğu dumanlı yollara girmekten kaçınılmalıdır.

Dumandan Korunun: Yangın dumanı, zehirli gazlar içermektedir. Dumana maruz kalmamak için ağız ve burun ıslak bir bez, mendil veya giysiyle kapatılarak nefes alınmalıdır.

Yetkilileri Dinleyin: Eğer yangın yerleşim yerine yakınsa, yetkili ekiplerin (itfaiye, jandarma, AFAD) talimat ve uyarılarına harfiyen uyulmalıdır. Tahliye kararı verilirse, evler derhal terk edilmelidir.