Tıp literatüründe Pap smear testi olarak da bilinen test, rahim ağzı kanseri taramasında kullanılan en önemli tanı yöntemlerinden biridir. Rahim ağzından (serviksten) özel bir fırça yardımıyla alınan hücre örneklerinin mikroskop altında incelenmesiyle gerçekleştirilir. Amaç, rahim ağzındaki hücrelerde meydana gelen anormal değişiklikleri erken dönemde tespit etmektir. Bu değişiklikler, tedavi edilmediği takdirde kansere dönüşebilecek HPV (Human Papilloma Virus) enfeksiyonlarının yarattığı hücresel bozulmalardır. Smear testi, rahim ağzı kanseri vakalarının büyük kısmını erken evrede yakalayarak tedavi şansını artırır.
İngilizce kökenli olan smear kelimesi, tıbbi terminolojide "yayma" anlamına gelir. Bu ifade, alınan hücre örneğinin lam üzerine ince bir tabaka halinde yayılması işlemine atıfta bulunur. Böylece hücre yapıları mikroskop altında ayrıntılı biçimde incelenebilir hale gelir. Pap smear testi bu işlemin isimlendirilmiş halidir. Test, onu keşfeden Georgios Papanikolaou'nun adıyla anılmaktadır.
Testin temel amacı, rahim ağzı hücrelerinde displazi adı verilen anormal hücre değişikliklerini tespit etmektir. Bu değişiklikler her zaman kanser anlamına gelmez. Ancak kansere dönüşme potansiyeli taşıdığından yakından izlenmesi gerekir. Erken evrede fark edilen hücresel bozulmalar, basit cerrahi veya ilaç tedavileriyle tamamen ortadan kaldırılabilir.
Smear Testi Nasıl Yapılır?
Kısa sürede tamamlanan ve genellikle ağrısız bir jinekolojik işlemdir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından yapılan test, rahim ağzı hücrelerinde oluşabilecek anormal değişiklikleri erken dönemde tespit etmeyi amaçlar. İşlem yaklaşık 3-5 dakika sürer ve herhangi bir anesteziye gerek duyulmaz. Testin uygulanma süreci şu adımlarla gerçekleşir:
Hazırlık: Öncesinde hasta muayene masasına alınır.
Rahim Ağzının Görülmesi: Uzman hekim, steril bir spekulum adı verilen aleti vajinaya yerleştirir. Bu alet, rahim ağzını görünür hale getirir. İşlem sırasında hafif bir baskı hissedilebilir. Ancak bu genellikle kısa sürelidir, ağrıya neden olmaz.
Hücre Örneğinin Alınması: Rahim ağzının yüzeyinden ve kanalından özel bir cytobrush (fırça) veya spatula yardımıyla hücre örneği alınır. Bu örnek, laboratuvarda incelenmek üzere cam lam üzerine yayılır.
Laboratuvar İncelemesi: Alınan örnek, sitoloji laboratuvarına gönderilir. Burada hücreler mikroskop altında değerlendirilir.
Smear testi için en uygun zaman, adet döngüsünün bitiminden sonraki 10. ve 20. günler arasıdır. Bu dönem, vajinal florada ve rahim ağzı mukusunda hormonal etkilerin en dengeli olduğu zaman dilimidir. Adet döneminde veya kısa süre öncesinde yapılan testlerde kan ve mukus örneği sonucu bozabileceği için önerilmez. Ayrıca testten 24 saat önce cinsel ilişkiden kaçınılması, vajinal duş, krem veya ilaç kullanımının durdurulması gereklidir. Bazı kadınlar smear testi sonrası lekelenme şeklinde hafif kanama yaşayabilir. (2) Bu durum genellikle geçicidir. Rahim ağzı yüzeyindeki hassasiyetin bir sonucudur. Kanama birkaç saatten uzun sürerse veya ağrı eşlik ederse hekime başvurulmalıdır. İşlem sonrası günlük yaşama hemen dönülebilir. Ancak işlemden sonraki ilk 24 saatte vajinal duş yapılmamalı, tampon kullanılmamalı ve cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
Smear Testinin Faydaları Nelerdir?
Düzenli olarak yapıldığında rahim ağzı kanserinin yanı sıra hücresel düzeydeki erken değişimleri de tespit ederek ciddi hastalıkların önüne geçilmesini sağlar. Basit bir muayene ile alınan hücre örneklerinin laboratuvarda incelenmesi, kadınların yaşam kalitesini ve sağlıklı yaşam süresini önemli ölçüde artırır. Smear testinin faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Rahim Ağzı Kanserinin Erken Teşhisini Sağlar: En temel amacı, rahim ağzındaki hücrelerde oluşabilecek anormal değişiklikleri erken dönemde fark etmektir.
HPV Enfeksiyonlarını ve Etkilerini Ortaya Çıkarır: Rahim ağzı kanserlerinin neredeyse tamamı HPV (Human Papilloma Virus) enfeksiyonuyla ilişkilidir. Smear testi, virüsün hücrelerde oluşturduğu değişiklikleri erken dönemde tespit eder.
Kadın Sağlığını Genel Olarak Değerlendirir: Vajinal enfeksiyonlar, mantar, bakteriyel vajinozis veya hormonal dengesizlikler gibi durumların da fark edilmesini sağlar.
Koruyucu Hekimliği Güçlendirir: Düzenli testler, kadınların sağlık bilincini artırır. Koruyucu hekimliğin en etkin örneklerinden biridir.
Kadınlarda Güven Hissini Artırır: Smear testi yaptırmak, kadınların kendi sağlıkları üzerinde kontrol sahibi olmalarını sağlar.
Smear Testi Nerede Yapılıyor?
Türkiye genelinde hem kamuya ait sağlık kuruluşlarında hem de özel hastanelerde kolaylıkla yapılabilen bir jinekolojik tarama testidir. Özel hastaneler, testin hem konforlu hem de hızlı biçimde gerçekleştirilmesini sağlayan modern laboratuvar altyapısına sahiptir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından rutin jinekolojik muayene sırasında uygulanır. İşlem yalnızca birkaç dakika sürer. Hasta herhangi bir anesteziye ihtiyaç duymaz. Bazı durumlarda Pap testi, HPV DNA testi ile birlikte kombine biçimde yapılır. Bu sayede sonuçların doğruluk oranı yükseltilir ve tarama güvenilirliği artar.
Smear Testi Ne Zaman Çıkar?
Smear testinin sonuçlanma süresi, testin yapıldığı merkezin laboratuvar yoğunluğuna ve kullanılan analiz yöntemine göre değişmekle birlikte genellikle 3 ila 7 iş günüdür. Test sonucu, ilgili jinekolog tarafından incelenir. Laboratuvardan gelen raporla birlikte değerlendirilir. Rapor hücresel yapıların durumu, varsa enfeksiyon veya inflamasyon bulguları, HPV varlığına ilişkin incelemeler gibi detaylı bilgileri içerir. Özel hastaneler, sigorta anlaşması kapsamında test sonuçlarını sigortalıya kolay erişilebilir biçimde sunar.
Eğer sonuçta herhangi bir anormallik varsa uzman hekim ek tetkikler önerebilir. Ancak bu durum sigortalı için endişe verici değildir. Çünkü erken tanı sayesinde gerekli tedaviler hızla planlanır ve sigorta poliçesi kapsamında büyük oranda karşılanır.
Smear Testi Sonucu Nereden Bakılır?
Hastanelerin mobil uygulamaları veya e-Nabız smear testi sonuçlarını gösterebilir. Burada raporda “Normal”, “ASCUS”, “LSIL” veya “HSIL” gibi ifadeler yer alır. Bunlar hücre yapısında görülen değişikliklerin derecesini belirtir. Normal sonuç, hiçbir anormallik olmadığını, ASCUS veya LSIL ise hafif düzeyde değişiklikleri, HSIL ise ileri düzey hücresel değişiklikleri ifade eder. Gözle görülmeyen hücresel farklılıkları erken dönemde tespit etmesi sayesinde rahim ağzı kanseri vakalarının %90’ından fazlası erken evrede kontrol altına alınabilir.
Smear Testinde Neler Çıkar?
Test sonucunda hücrelerin yapısında meydana gelen normal dışı değişiklikler, enfeksiyon bulguları ve olası HPV (Human Papilloma Virus) etkileri tespit edilir. Amacı kansere dönüşebilecek erken aşamadaki displazik hücre değişimlerini yakalamaktır. Bu sayede henüz hastalık oluşmadan önleyici tedavi planları yapılabilir.
Sonuç “normal” geldiğinde rahim ağzında herhangi bir hücresel değişim olmadığı anlaşılır. Ancak “anormal” sonuçlar her zaman kanser anlamına gelmez. Bunlar genellikle enfeksiyon, hormonal dengesizlik veya hücresel yenilenme sürecine bağlı geçici değişikliklerdir. Yine de test sonucu detaylı olarak değerlendirilir ve gerekirse HPV testi, kolposkopi veya biyopsi gibi ileri tetkiklerle desteklenir. Aşağıda smear testi raporunda sıkça görülen bulgular şu şekildedir:
Normal Hücre Bulguları: Rahim ağzı hücrelerinde herhangi bir anormallik bulunmaz. Hücrelerin boyutları, çekirdek yapısı ve dağılımı olağandır. Bu durumda yeni bir test genellikle üç yıl sonra önerilir.
Enfeksiyon Bulguları: Hücresel anormalliklerin yanı sıra enfeksiyonlara bağlı değişiklikleri de gösterebilir.
Candida: Vajinal mantar enfeksiyonu bulgusudur. Genellikle kaşıntı ve beyaz akıntıyla seyreder.
Trichomonas vaginalis: Cinsel yolla bulaşan bir parazittir.
Bakteriyel vajinozis (Gardnerella vaginalis): Vajinal flora dengesinin bozulduğunu gösterir.
Smear testinin laboratuvar sonuçlarında genellikle ASCUS, LSIL veya HSIL gibi terimler de görebilirsiniz. Bu terimler aşağıdaki anlamlara gelebilir:
ASCUS: Hücrelerde hafif ve geçici bir anormallik olduğunu gösterir. Genellikle enfeksiyon ya da hormonal dengesizlik kaynaklıdır.
LSIL: Düşük dereceli skuamöz intraepitelyal lezyon anlamına gelir. HPV’ye bağlı erken hücresel değişiklikleri gösterir.
HSIL: Yüksek dereceli skuamöz intraepitelyal lezyon bulgusudur. Ciddi hücresel değişiklikler tespit edildiğinde bu ifade kullanılır.
Test, kadın sağlığında erken teşhisin en önemli basamaklarından biridir. Çünkü rahim ağzı kanseri genellikle belirti vermeden iler. Ancak erken tespit edildiğinde tamamen tedavi edilebilen bir hastalıktır. Kadın hastalıkları uzmanları, testin cinsel yaşamı aktif hale gelen tüm kadınlarda başlatılmasını ve 21 yaşından sonra rutin hale getirilmesini önerir. Smear testi yaş aralığı cinsel açıdan aktif olan 21 ila 65 yaş arasındaki kadınları kapsar. Bu yaş aralığında test her 3 yılda bir tekrarlanmalıdır.
Sağlığınızı ertelemeyin, erken teşhis hayat kurtarır. Kendiniz ve sevdikleriniz için en uygun korumayı sunan sağlık sigortası ürünlerimizi inceleyin.
Smear Testi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Smear testinde “inflamasyon mevcuttur” ifadesi, rahim ağzı hücrelerinde iltihabi reaksiyon görüldüğü anlamına gelir. Bu durum genellikle vajinal enfeksiyonlar, mantar, bakteriyel vajinozis veya hormonal değişiklikler gibi nedenlerle ortaya çıkar. Kanser belirtisi değildir. Çoğu zaman basit bir tedaviyle düzelir. Hekim, enfeksiyonun türüne göre ilaç reçete eder.
Smear testini devlet hastanesi veya kamu sağlık kuruluşunda yaptırdıysanız sonuçlar e-Nabız sistemine otomatik olarak yüklenir. Giriş yaptıktan sonra “Tahlillerim /Patoloji Sonuçları” sekmesinde test raporunuzu görebilirsiniz. Ayrıca bazı özel hastaneler de e-Nabız’a entegre çalıştığından test sonuçları aynı şekilde sistemde görüntülenebilir.
Özel hastanelerde smear testi sonuçları genellikle 2 ile 5 iş günü içinde çıkar. Bu süre, laboratuvarın yoğunluğuna ve kullanılan analiz yöntemine göre değişebilir. HPV DNA testiyle birlikte yapıldığında sonuç süresi 7 güne kadar uzayabilir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum (Jinekoloji) bölümünde yapılır. Muayene sırasında uzman hekim rahim ağzından hücre örneği alır. Test genellikle rutin jinekolojik kontrollerin bir parçası olarak gerçekleştirilir.
ASCUS, LSIL, enfeksiyon veya “yetersiz örnek” gibi bulgular saptandığında tekrarlanabilir. Ayrıca testin alındığı dönemde adet kanı, vajinal krem kullanımı veya cinsel ilişki gibi faktörler sonucu etkileyebileceği için hekim emin olamadığında testi yeniden isteyebilir.
Genel öneri, 21 ila 65 yaş kadınların üç yılda bir smear testi yaptırmasıdır. Eğer test, HPV DNA analiziyle birlikte yapılıyorsa bu aralık 5 yıla kadar uzatılabilir. Ancak geçmişte anormal sonuç alınmışsa veya HPV pozitifliği varsa doktor kontrolüne göre daha sık test yapılması gerekebilir.
2025 Hurda Teşvik Yasası ile ÖTV indirimi ve diğer avantajları keşfedin.
Emlak vergisi ödeme tarihleri ve dikkat edilmesi gereken detaylar burada!
Güncel köprü ve otoyol geçiş ücretlerini bu içerikte bulabilirsiniz.
Öğrencilere özel, harçsız pasaport başvuru rehberi.
2025 yılı ehliyet yenileme ücreti ile ilgili bilmeniz gereken her şey.
Trafikte kırmızı ışık ihlali yapan sürücüleri bekleyen cezaları ve merak edilen detayları keşfedin.
Yurt dışına çıkmadan önce ödemeniz gereken çıkış harcı ne kadar?
Sağlık randevusu almak isteyenler için adım adım MHRS rehberi.
2025 pasaport ücretleri, başvuru adımları ve ödeme yöntemlerini öğrenin.
Bireysel emeklilikle emeklilik hayalinizi öne çekin.